An engem Lëtzebuerg, an deem den Himmel sech net decidéiert kritt, aus senge groen Téin erauszekommen, huet den Ech-Erzieler eng ganz speziell Epiphanie. Op eemol ass et him, wéi wann eppes an der Welt, mee awer virun allem zu Lëtzebuerg, ganz schiiflafe géif – wéi wann alles just eng Fassad aus Kartong wier. Nieft dem metaphoreschen Optakt gëtt et an den éischte Säiten awer och eng ganz konkret Accroche, un där de Lieser sech festbäisse kann: nämlech enger ongewéinlecher Renconter per Telefonat tëschent dem Paule, dem Ech-Erzieler seng bescht Frëndin, an engem mysteriéise Radiospriecher, deen iergendwéi eppes méi iwwer déi jonk Fra ze wësse schéngt, wéi déi sech virgestallt hat. D’Zündung, déi sech mat dëser duebeler Geschicht erwaarde léisst, kënnt dann awer net; dem Paule säin Date verfält an d’Onwichtegkeet an den Ech-Erzieler mécht sech mam Lis, enger anerer Frëndin, op eng Rees a verschidden Deeler vum Land, an der Hoffnung, iergendwou erëm e Bezuch zur Realitéit ze fannen. Dass hei weeder d’Entwécklung vum Text a Richtung Opléisung nach d’Weiderspane vun engem Erzielstrang sech realiséieren, kéint een esou liesen, dass eben alles fake ass an et dach keng Wourecht méi ze fanne gëtt.
Mee wat ass dann dëst Gefill vu Falschheet? Hei wiesselt den Text tëschent enger post-moderner Visioun vun der Welt, an där et keng fix Wäerter méi gëtt, an där alles ëmmer ze schnell geet, an där sozial Liene verluer ginn an de Staat, ganz neoliberal, just nach eng Marionett vu multinationale Konzerner ass. Eng Pabeier-Fassad, wär wuel en Haus mat méi Bréifboîten ewéi Wunnengen dran. Den Text weist och Zeeche vu Collapsologie a vun Depressiounen, déi ëmmer méi bei Jonken optauchen, well si tëschent dem Opschwong vu rietser Politik an der Klimakris all Hoffnung an d’Zukunft opginn. An deem Sënn ass „Fassad a Substanz“ en interessante Portrait vun enger Generatioun, déi sech an der Welt verluer fillt. De Choix, op Lëtzebuergesch ze schreiwen, mat enger witzeger Ausdrocksweis an engem jonke Vokabular, mécht dee Portrait nach méi staark.
Net genuch representéiert
Dat wuel Schéinsten um Roman sinn déi verschidden tëschemënschlech Bezéiungen. Dass hannert där enger Frëndschaft mam Paule mol en Ufank vu Romanz an och déi eng oder aner sexuell Experienz waren oder dass tëschent dem Lis an dem Protagonist eng leeft, ouni dass dës Relatioun e spezielle Kader huet, dass Frëndschaft kann eppes Romantesches sinn a Sex eppes Frëndschaftleches, dass vill oppen iwwer Sex geschwat gëtt, peu importe de Genre vun de jeeweilege Persounen an hire Virléiften am Bett … dat sinn alles Schrëtter eraus aus engem heteronormative Bezéiungsmuster. Den Auteur reift sech hei u Froen, déi a genau där Generatioun grad gestalt ginn, oder op mannst a queeren a feministesche Milieuen, déi zu Lëtzebuerg an an der Literatur nach net genuch representéiert sinn. Sou gesi mécht et natierlech och Sënn, dass d’Buch duerchgegendert ass.
Et mierkt een hei awer, dass dat am meeschte benotzte Wuert, een*t, op eng Tendenz am Schreifstil hiweist, ëmmer all Erfarung oder Gedanken an d’Generellt ze drécken, amplaz sech an deenen empiresche Momenter ze ankeren, déi mir mam Ech-Erzieler erliewen. Hei kënnt een dann och oft no u Klischeeën, wéi eng Stad voll Leit, déi just blann ronderëmrennen, oder e besoffene Mann, deen an der Bäckerei eng Kris kritt, well e Franséisch muss schwätzen. Am stäerkste spiert een déi Tendenz an der Figur vum imaginäre Monni, deen den Ech-Erzieler sech virstellt, well jidferee jo iergendwou e Monni mat blöde Spréch huet. Et ass eventuell geféierlech, sech säi Feind zwar net selwer ze schafen, mee en sech trotzdeem selwer sou ze molen, wéi en am Billerbuch steet, do, wou d’Literatur kéint grad déi Duerstellungen hannerfroen a mat méi grousser Subtilitéit un d’Realitéit erugoen.
D’Selwecht ass et mat de Kolleegen, déi gären an (ze) laangen Diskussiounen iwwer Lëtzebuerger Politik hinzéien, awer ni e Schrëtt wäit genuch op d’Säit maachen, fir kënnen aus dem System eraus ze denken – do, wou de Stigma vun enger antikapitalistescher an Eco-depriméierter Generatioun éischter dat wier, dass si dem ganze politesche System ëm kee Su méi trauen, well e vun Ufank un op Kapitalismus an Ausbeutung opgebaut gouf an de Walsystem just d’Hegemonie vun der Bevëlkerung garantéiert. Wann no villen antikapitalisteschen Tiraden de Protagonist dann trotzdeem matzen an der Nuecht op der Aire de Bierchem steet an ouni allze schlecht Gewëssen enger vu Middegkeet dout ëmfalender Vendeuse d’Tiefkühlpizzaen ofkeeft, dann huet een als Lieser alt erëm d’Gefill, dass fir d’alleréischt bei de Personnagen d’Diskrepanz tëschent Fassad a Substanz e bësse wäit opschléit.
Les autres nouveautés aux éditions Op der Lay
Le mois dernier, les éditions Op der Lay ont vu leur autrice Claudine Muno remporter le „Lëtzebuerger Buchpräis“ avec „Dëst ass net däi Liewen“, un livre publié en novembre 2022. Parallèlement, ce sont deux nouveautés littéraires que la maison basée à Ehlerange a mises sur le marché et, ce faisant, en compétition pour les futurs prix littéraires.
„Ditteridi“ de Charel Meder et Pierre Louis II (avec des illustrations de Carlo Schmitz) est présenté comme le premier livre au Luxembourg compilé intégralement par une intelligence artificielle. Le thème est tout trouvé: comment une intelligence artificielle s’empare du champ littéraire au milieu de l’été le plus chaud du Grand Duché. Il s’agit d’une satire, d’une parabole d’un monde qui marche sur la tête. 164 pages, 25,90 euros.
Le second ouvrage paru en novembre est une première œuvre, celle de Faby Schintgen, enseignante de 41 ans et mère de deux garçons – le détail a son importance –, qui publie „Blaustufen“. „Blaustufen“ est l’histoire d’une jeune femme quelque peu têtue qui pensait trouver son épanouissement dans la naissance d’un enfant, mais qui se rend compte que son image idéalisée du sacrifice maternel n’est pas compatible avec ses espoirs d’émancipation. Dans un récit qui ne manque pas d’humour, l’héroïne va devoir remballer ses ambitions de mère omnipotente et sa vision binaire du monde. 240 pages, 17,90 euros.
Sie müssen angemeldet sein um kommentieren zu können