Depuis quelques années et surtout depuis „l’affaire des Stolpersteine de Junglinster“ une vive discussion a été lancée pour définir le statut des enrôlés de force durant l’occupation nazie. Suivant la loi du 27 février 1967 l’article 4 a conféré le statut de victimes du nazisme aux enrôlés de force:
Art. 4.: La qualité de victime du nazisme est reconnue aux Luxembourgeois des classes 1920 à 1927 qui pendant la guerre de 1940 à 1945 ont été enrôlés de force dans l’armée allemande. La même qualité sera reconnue aux Luxembourgeois des mêmes classes qui ont été enrôlés de force dans le „Reichsarbeitsdienst“ et ont subi des rigueurs morales et corporelles similaires.(1)
Or depuis lors certains historiens mettent en doute ce statut et craignent que cette attribution de statut conduit à un amalgame des victimes de la shoah et apparentés avec les victimes de guerre ou de crimes de guerre.(2, 3)
Or, cette logique d’historien peut mener à une classification hiérarchique des victimes, ce qui n’est nullement souhaitable.
Dans ma recherche je n’ai pas trouvé de paramètres internationalement reconnus qui définissent le statut de victimes du nazisme.
Le statut de victimes du nazisme est attribué souvent législativement et diffère par pays. Si nous prenons nos pays voisins, la France a seulement donné ce statut de victimes du nazisme aux enrôlés de force lorrains et alsaciens (les Malgré-nous) en 2010(4), tandis que la Belgique n’a à ma connaissance pas encore attribué ce statut aux jeunes enrôlés des cantons d’Eupen et de Malmédy.
Il faut dire qu’à leur retour ces enrôles belges et français n’ont pas reçu le même accueil positif que leurs confrères luxembourgeois. Ils étaient pratiquement assimilés aux volontaires et la participation de 13 de ces enrôlés de force alsaciens au massacre d’Oradour(5) ne faisait que confirmer cette méfiance.
Si nous prenons les définitions élaborées lors de l’accord de Londres (80 août 1945)(6) les crimes reprochés au régime nazi sont définies en trois catégories:
– crimes contre la paix;
– crimes de guerre;
– crimes contre l’humanité.
Mais suivant la logique de l’accord de Londres et des Procès de Nuremberg, se basant sur cet accord, les victimes des trois catégories sont à considérer comme victimes du nazisme. Il est bien clair que les enrôles de force se retrouvent dans la catégorie des victimes de crimes de guerre et les victimes de la shoah et victimes apparentées dans la catégorie de victimes de crimes contre l’humanité.
A la vue de ces éléments on peut naturellement se demander pour quelles raisons une guerre des clochers a pu être déclenchée. Je suis d’avis que pour les générations futures une vue d’ensemble sur les crimes du nazisme, qu’il soit de guerre ou contre l’humanité, doit être portée et qu’une classification hiérarchique doit être évitée. Les victimes et leurs familles méritent mieux.
(1) https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1967/02/25/n1/jo
(2) „Man mag behaupten, dass Zwangsrekrutierte Opfer eines Kriegsverbrechens und Juden Opfer eines Genozids waren, dass beide Verbrechen nicht vergleichbar sind.“ (Vincent Artuso, Revue 40/21, S. 39)
(3) „Auch wenn die Zwangsrekrutierten-Föderation den Titel „Victimes du nazisme“ führe, kann es sich dabei lediglich um eine auf subjektivem Empfinden basierende Selbstdarstellung handeln“ (Mil Lorang, Tageblatt 18.9.2021)
(4) https://france3-regions.francetvinfo.fr/grand-est/il-y-75-ans-incorporation-force-1316665.html
(5) http://www.crdp-strasbourg.fr/data/histoire/alsace-39-45c/proces.php?parent=12
(6) https://www.cvce.eu/content/publication/1999/1/1/cc1beb97-9884-4aa1-b902-e897a8299bec/publishable_fr.pdf
Wer diese schreckliche Zeit nicht selbst miterlebt hat, sollte dafür dankbar sein, demütig und schweigen.
@52er:Ech kennen d’Buch . Vun betraffenen Familjenmemberen erliewt an erzielt , wees ech wat vum Gronn iwwert Köln Klingelpütz, ,Bergen Belsen,Stutthof bis no Sonnenburg se erliewt hun , well se hiren Choix gemeet hun.
@ Wieder Mann: Liest emol w.e.g. genee den Text op där Commemoratiounsplaque déi iwwert dësem Artikel ofgebild ass , vläicht zwee Mol fir e besser ze verstoen.An haalt endlech op Äppel mat Bieren ze vergläichen an aus Affer Täter ze maachen. Dat wat Dir hei vun Iech gitt ass einfach en Hohn a schummenswert.
@ Wieder Mann. Schade, dass Sie die Barbareien des Zweiten Weltkrieges und die Besatzung unserer Heimat durch Adolf Nazi nicht miterlebt haben. Sie wären nach 1945 zum Nationalhelden , wahrscheinlich " à titre posthume " ernannt worden und es gäbe kaum ein Dorf ohne Ihren Strassennamen. Heutzutage müssen wir uns leider nur mit dem " Superjhemp" zufrieden geben.
W.E.G.Här Wieder Mann. Informéiert Iech fir d'éischt iwert déi 91 Jongen vu Sonnenburg ier Dir hei esou Behaptungen opstellt. Iech kéint dem Här André Hohengarten säi Buch "Das Massaker im Zuchthaus Sonnenburg" bestëmmt ganz vill weiderhëllefen. BG.
@MMr: 91 Letzebuerger déi den Choix haten an keng daitsch Uniform ungedoen, hun am Zuchthaus Sonnenburg hiert Liewen geloss. Am Warschauer Ghetto hun och Menschen den Choix geholl sech ze wieren, wéi och bekannt ass ,Menschen an den Kz’ ter , Zwangsaarbechter en Choix geholl hun sech ze revoltéieren. Ech résuméieren an groussen Wierder en puer bekannten Faiten.An Kz’ter war wuel den Widerstand organiséiert , den vun Verstoppen vun Menschen déi dem Doud geweiht woren iwwert d’Sammelen vun Kleedong ,Medikamenter……bis zur Sabotage. D’Zwangsaarbechter déi an den Betriiber sabotéitert hun. Zum Schluss well ech awer den wiichtegsten Punkt eraus hiewen, vill an den Kz’ter hun hiren Choix schon virun hierer Internéierong geholl an sech géint den Verbriecherregime opgehuewen , mam Wessen angespaart , ermuerdt ze gin.Den Schindler huet och en Choix getraff, him bewosst wor d‘Konsequenzen konnten sin, an huet awer Menschen gehollef.Den Stauffenberg an séng Frenn hun och hiren Choix getraff, bewosst ze sin vun Doud an « Sippenhaft ».Gesechter Scholl hun bewosst der Konsequenzen hiren Choix getraff,hiren Choix mam Doud bezuelt …..
@Wieder Mann Lo sidd der awer just na ee Grad dervun entfernt all KZ Häftling dee net aktiv revoltéiert huet als Mittäter ze qualifizéiren. Dat ass ganz an äerer Logik, vu dass de Ghetto vu Warschau jo och revoltéiert huet. Dir sidd op sou engem héiche moralische Ross, dass quasi kee Mënsch dee net just an der Theorie existéiert deem ka gerecht ginn.
@Schéifermich: Dach se haten den Choix hirem Gewessen no ze désertéieren. Ech kann Ierch eng Abberzuel däerer Jongen nennen, sie an hir Familljen sech bewosst woren se engem Onrechtsregime déngen géiwen , Repressalien bis zum Doud op sech geholl hun . Ech kennen der déi an den Bunkeren verstoppt, op der Front an Russland iwwergelaaf, an den Maquis gaangen sin, hir Familjen emgesiedelt, kujenéiert gin sin an hiren riichtegen Choix gemeet hun. Een ass mir besonnesch an Erennerong, hien sain Choix gemeet hat an am Zuchthaus Sonnenburg mat aner Nacht- und Nebelhäftlingen um Enn vum Kriich massakréiert gin ass.
@ Wieder Mann. Dir verdamt ganz einfach all Lëtzebuerger Jongen déi zwangsrekrutéiert goufen an ënnerstellt hinnen bewosst u Krichsverbrichen deelgeholl ze hunn. Si hate kee Choix a hu missten un der Front géint Partisanen kämpfen. Jo, fir mech besteet e gewaltegen Ënnerscheed töschent engem Jong aus dem besatenen Lëtzebuerg, dee géint säi Wëllen an géint seng Iwwerzeegung mat dem Besatzer -dem Feind- a Russland, Jugoslawien, um Balkan oder wou och ëmmer an Europa säi Liewen op d'Spill gesat huet. Déi Däitsch, d'Preisen, hunn dem Hitler en masse zougejubelt an eng grouss Majoritéit war fir " den totalen, absoluten Krieg ". Woubäi ech mir durchaus bewosst sinn, dass och déi Säit der Musel, eng Minoritéit keng Naziunhänger waren. Wann Dir Iech vläicht méi kloer géift ausdrécken géif ech Iech och besser verstoen. Fir mech gehei Dir Affer an Täter an dat selwecht Dëppen, ouni Ënnerscheed. An duerfir hunn ech einfach keng Loscht fir mat Iech ze diskutéieren. Ech mengen, Dir sou wuel wéi ech solle frou an dankbar sinn, dës schlëmm Zäiten nët erlieft ze hunn. Dat nennt den Däitschen " Gnade der späten Geburt ". Dat ass och eng Ausried! Iwwregens wou war dee vun Iech zitéierte Prozess a wien huet dat kloert Urteel gesprach ? Dir hutt och wahrscheinlich ni eppes vun der " Ligue Ons Jongen " gehéiert? A bon entendeur salut! Nach eng Fro: woren déi däitsch Staatsbierger nët verpflicht ënnert dem Adi ze dingen an hir Schold a Schëllegkeet ze maachen? Och eng Ausried.
@Schéifermisch :Riichteg liesen weg.Et geet rm Schold an Moral an d’Froo ,en daitschen Staatsbierger an eng Uniform gezwongen méi Schold dréit wéi en letz. Zwangsrekrutéierten.Esou en Prozess géint en Daitschen wor virun engem Joer, an d’Argumentatioun vun den Riichter fir Urteel wor, hien refuséieren konnt, hien duerech Droen vun der Uniform den verbriecherechen Regime ennerstetzt huet.Letzebuerger Zwangsrekrutéierter woren an Polizeibatailloner, an Wehrmachtsunitéiten déi un der „Partisanenbekämpfung „ bedeelegt ,letz.Zwangsrekrutéierter hun duerech Droen an Ansetzen vun der Waff den Kriich mat verlängert an esou dem verbriecheren Regime geholleft laang Méint ze iwwerliewen an weider ze mürben. Duerfir nach eng Kéier d’Froo un Ierch.Dréit en daitschen Jong an eng militäeresch Roll gezwongenen Zaldot als « kleines Rad der Maschinerie“ méi Schold wéi en Letzebuerger? D’Riichter woren kloer, en häett kinnten refuséieren, och hien dem Risk vun der Doudesstroof ausgesaat wor.
@Wieder Mann: D' Zwangsrekrutéiert mat de Verbriechen an der Villa Pauly, KZer ze vergläichen ass eng Onverschimmtheet an eng Frechheet. Deene jonke Männer ass quasi näischt anescht iwwregbliwwen wéi déi verhaassten Uniform unzedoen an als Kanounefuder un d'Front an d' Leed, Verstümmelungen an Doud geschéckt ze ginn. Haut erënneren an allGemengen Monumenter un dës Krichsaffer. Wann déi onschëlleg Mënschen an der Bléi vum Liewen, Schold op sech gelueden hunn, da gitt hinn a rappt déi Denkmeeler of! Keen huet d'Recht dës Mënschen, besonnesch am Nachhinein, ze verurdeelen. Bekanntlech ass Zuel vun de Résistenzler géint Krichsenn ëmmer méi grouss ginn. Honni soit qui mal y pense. Wu waren des Widerstandskämpfer dann 1940?
All Zwangsrekrutéierten mam Anklang mat sengem Gewessen, sénger Iwwerzeegong konnt fir sech frai entscheeden ze desertéieren , sech der Resistenz unzeschléissen oder fir engem verbriecheren Regime ze déngen Et wor zu Letzebuerg bekannt dat d’ Standurteel,Villa Pauly, Hinzert,KZ Judendeportatioun keng Mäerecher woren.Een den sech bewosst an den Déngscht vun engem Regime stellt, wou vill Verbriechen hannert der Hand bekannt woren an mat gemeet huet den Regime ze ennerstetzen huet Schold op sech gelueden.Ennert dem Fokus vun Schold op sech ze lueden an engem verbriecherechen Regime déngen, wir all aner Feststellong déi haiteg Prozesser géint « ,zwangsverpflichtende ,jugendliche , deutsche Wachmänner „ eng Farce.
Die Zwangsrekrutierten waren, und wer wille das bestreiten, eindeutig Opfer des Naziregimes und des von ihm ausgeösten Krieges. Oder hätten sich alle Jugendliche der Einberufung in die gehasste Wehrmacht durch Selbstmord- denn was wäre den meisten anders übriggeblieben- entziehen sollen? Alle Menschen, die unter den Nazis oder Faschisten geliiten haben, waren Opfer Wozu also diese Haarspalterei ? Und vergessen wur nicht die Mitglieder der Luxemburger Freiwilligenkompagnie, die als erste in die verhasste Wehrmachtsuniform gesteckt und ins Deutsche Reich verschleppt wurden,