Spellchecker, Lëtzebuerger Online Dictionnaire, Luxdico: Viele von uns trauen sich nicht, einen Text auf „Lëtzebuergesch“ zu versenden, ohne ihn vorher durch ein Korrekturprogramm zu jagen. Dennoch haben wir in Luxemburg einen oft erstaunlich unverkrampften Umgang mit unserer Sprache. Während verschiedene Zeitgenossen versuchen, die Mehrsprachigkeit schlechtzureden, indem sie eine Benachteiligung des Luxemburgischen heraufbeschwören, pflegen die meisten Luxemburger ein gesundes Verhältnis zu ihrer Sprache.
Es ist ein wenig wie in der Schweiz. Jeder schreibt und spricht die Landessprache, doch niemand beherrscht den Dialekt wirklich. Mit dem feinen Unterschied, dass Luxemburgisch zwar den Status der offiziellen Landessprache hat, aber im Alltag genauso viel wie einer der vielen Dialekte der Eidgenossen wert ist: Ohne gelingt die Integration nicht wirklich, die meisten Jobs können aber locker in Abwesenheit jeglicher „Lëtzebuergesch“-Kenntnisse gemeistert werden.
Und genau wie in der Schweiz existiert auch in Luxemburg ein Spannungsfeld zwischen den eher germano- und frankophonen Einwohnern, die oft kein Verständnis füreinander haben – was zu ziemlich peinlichen Online-Diskussionen führen kann. Und Luxemburg hat zwar keinen Röstigraben wie die Schweiz mit ihrer französischsprachigen Romandie und dem Schwyzerdütsch der Deutschschweiz, dennoch tendieren viele der mehrsprachigen Luxemburger meist zu einer der beiden Sprachen. Nur die wenigsten beherrschen Deutsch und Französisch gleich gut. Auch dies sollte man zugeben. So viel Ehrlichkeit muss sein.
Blickt man jedoch am Vortag des Nationalfeiertags auf das politische Luxemburg, zeigt sich, dass die Sprachenthematik wieder auf das rein Identitäre reduziert wird. Gerade zwei Parteien aus der Mitte müssen sich die Frage gefallen lassen, wieso sie in diesem Wahlkampf auf diesen Aspekt setzen. So lautet der Wahlslogan der DP etwa „Zukunft op Lëtzebuergesch“. Bei der Präsentation haben die Liberalen sich arg verrenkt, um zu erklären, dass das kleine Luxemburg im Herzen Europäer sei. Der Slogan hat jedoch vor allem zwei Konnotationen: Die Zukunft findet in der luxemburgischen Sprache statt oder die Zukunft wird von der luxemburgischen Identität geprägt sein.
Einen solchen Slogan als Weltoffenheit des Landes zu verkaufen, ist nichts weiter als der feige Versuch, etwas Offensichtliches zu kaschieren: Die Liberalen lassen sich von jenen treiben, die unsere Sprache als Geisel genommen haben, um sie als Waffe gegen Ausländer und Grenzgänger zu nutzen. Vielleicht nimmt die DP ihnen damit sogar den Wind aus den Segeln, allerdings sollte sie dann nicht um den heißen Brei herumreden und so tun, als ginge es ihr um den europäischen Geist.
Mindestens genauso merkwürdig war die jüngste Aussage des wirklich weltoffenen und Europa l(i)ebenden Grünen-Politikers Claude Turmes. Er hatte gegenüber dem Tageblatt gemeint: „Wir müssen uns wieder trauen, über die Heimat zu reden“, und danach ergänzt: „Ich trage die Heimat in mir. Heimat ist ein Gefühl.“ Besonders ärgerlich: Turmes betonte, dass die Globalisierung den Menschen Angst mache. Womit er recht hat.
Allerdings müssen sich die Liberalen und Turmes die Kritik gefallen lassen, dass identitäre Diskurse eben nicht dazu beitragen, dass wir uns in der großen Welt wohlfühlen: Sie lösen vielmehr Abwehrmechanismen aus, die zum Rückzug ins Schneckenhaus und zu verkrampften „Lëtzeburgesch“-Diskussionen führen.
Wieso können wir nicht mehrsprachig sein und gleichzeitig und trotzdem darauf bestehen, uns, in unserer Heimat, in unserer Sprache " Lëtzebuergesch " zu unterhalten? Wo ist das Problem? Oder sollen wir uns unseres moselfränkischen Dialektes etwa schämen, der ein fester Bestandteil unserer Geschichte ist? Es ist bedauerlich und ungerecht ,dass, wer sich für unsere Sprache einsetzt, gleich als Nationalist in die rechte Ecke gedrängt wird.
Ech mengen Lëtzebuerger hunn eng ganz komplizéiert Relatioun net nëmmen zum Lëtzebuergeschen ma och zu den anere Sproochen hei am Land. Dat kann och op den Natiounebildungsprozess zréckféieren, dee um Enn vum 19. J.h. wirklech ugefaangen an nom Zweete Weltkrich zougeholl huet. Et gëtt och nach vill Facteuren, déi dozou beigedroen hunn, wéi z.B.. déi Awanderungswelle vun de 70er an 80er Joeren, d'Expansioun vun der Europäisch Unioun, d'Wiederbelebung vun der Debatte vun der regionaler Identitéit an Europa an de 70er an 80er Joer, den Afloss vun Aktioun Lëtzebuergesch a Wee2050, fir nëmmen e puer Beispiller ze nennen. D'Standardiséierung vum Lëtzebuergeschen ab den 80er an 90er Joer huet och zum Opschwong vu Sproochnationalismus beigedroen, dee noutgedrongen op eng Ausgrenzungslogik erausleeft. D'Sproochideologie "one-nation, one-language" kënnt dem Vollek ganz selbstverständlich vir, ma et ass eng ganz falsch Virstellung, e Resultat vum ethnolinguistesche Muster vum Natiounebildungsprozess.
Keng Angscht Här Sabharwal , dat as deen übleche Populismus vun der DP, do stécht absolut näischt derhannert. Wéivill sou populistesch Aktiounen an Slogans hat des Partei well virun Wahlen? Et as d'DP déi Privatschoulen massiv ennerstetzt an regelrecht Parallelwelten entstoe lisst, wou kee Schüler iergendeppes mam Letzebuergeschen ze din huet. Der DP geet et em Maximiséirung vu Profit fiir hiir déck Kolleegen an Memberen, do as eng kléng Sprooch absolut onwichteg an vernoochlässegbar, idem mam Verkéierskollaps an onbezuelbare Wunnéngen. Alles onwichteg, Leit déi et zu "eppes bruecht hun"(déi eenzeg déi fiir si zielen), stéiert dat jo net.
@Sabharwal: Déi liberal Partei déi haut den Haaptfokus op d'Sprooch leet, war mat Doudegriewer vun enger letz. Traditioun, den Veianer Miertchen.Do ass en Sproch regelrecht als antisemitesch an der Loft zerrass gin, obschon bewisen ass, dass dat ne esou ass an den Ursprong net genee defineiert ass.Ech verweisen do op den Jos Hess an aner Artikelen iwwert letz. Kultur an Traditiounen.Ech fannen et iwwerhaapt en staark Steck, letz. d'Sprooch, letz.Traditiounen an den Mettelpunkt ze stellen.Zeemols hei am Land letz.Literatur , letz. Musek nach emmer Steifkand ass, d'letz. Traditiounen schon laang vun der moderner Gesellschaft en Fouss an den Uarsch kritt hun an nemmen nach als Geschäeftidee hieren Zweck erfellen, vill Goss ze maachen an um Sonndeg den Buttek opzemaachen.Mir Letzebuerger sin en Vollek , dat d'Sprooch, d'Traditiounen , ons Seil schon laang un den Daiwel verkaaf hun, an elo mengen en puer Siewengescheiter op den Zuch vum allgemengen Nationalismus , den verierten Wieler ,wéi en Ratefäenger anzefaenken.Se messbrauchen Sprooch an Traditioun fir hiert Ziel ze erreechen.
Ups, pardon, et soll Sabharwal heeschen
HärSabharwL, sin nit oft mat Aeren politeschen Commentairen ob enger ligne, mais Aer Aentwert hei ass super!
D'Sproochefro ass an der Schwäiz zimmlech komplex a ganz ënnerschiddlech jee no Regioun. ZB an der Däitschschwaiz sinn all Zeitungen op Däitsch, Radiosendungen zwar op Schwiizerdütsch, mee Nooriichten, Verkéiersduerchsoen etc op Hochdeutsch. Vill Däitschschwäizer schwetze niëwt hirem Dialekt just Däitsch an et kënnt oft viir dass se sech zB mat Romands oder Tessiner op Englesch ënnerhalen. Wann een zu Lëtzebuerg iwwert d'Sprooch integréiert gëtt, dann ass dat hei iwwer administrativ Hürden, Testfroen oder e Konto mat vill Geld drop. Ech mierke, vun hei aus gesinn, dass d'Lëtzebuerger eng ganz verkrampfte Relatioun zu hirer Sprooch hunn, an déi mat all Effort dee gemaacht gëtt fir se "konservéieren" se nach méi zouhëllt. Typescht Beispill dofir ass d'Rechtschreiwung, wou et no a no méi drëm geet Feeler nozeweisen (déi déi schlecht Lëtzebuerger maachen) a manner locker ze kommunizéieren. Den innovative Versuch vun enger méi offener, praktescher Schreifweis hätt een sech zumindest kënnen iwwerleeën.
Gudde Moien, mech stéiert liicht, dass duerch sou politesch Phrasen ëmmer nëmmen dat Negativt fokusséiert gëtt. Déi vill positiv Beispiller ginn ausgeblend. Dowéinst och de Verweis am Editorial op verkrampft. Well ech schreiwen jo selwer mam Verweis op d‘Schwäiz, dass d‘Integratioun net wierklech geléngt, wann een keen Lëtzebuergesch kann. Mee wann dat awer den Haptfokus vun enger liberaler Partei ass, stellen ech mer Froen...
Här Dhiraj Sabharwal: Ech sinn een vun deene Lëtzebuerger de säin Uni Ofschlossfach op Englesch (pardon net Queen's Englesch mäi Amerikanesch) gemaach huet, dofir sinn ech neutral an dem Gestreits zeechen Däitscher an Franséischer Elite zu Lëtzebuerg..fir mech ass Franséisch nach just gutt fir Afrika...an Däitsch schwätze net vill Leit méi ausserhalb Europa....awer eis veschiddenen Lëtzebuerger Sprochvarianten si gutt fir ons Land nach zesummen ze halen an trotzdeem weltoffen ze bleiwen well mir jo e klengt Land sinn; eng Promotioun vun dëser Lëtzebuerger Sproch géing eben och de Leit aus der Grousser Republik déi hei hir Kuscht verdénge kommen gutt dinn...
Ech froe mech ëmmer, ob et am Land zwou Nationalitéiten gëtt: Ausser de Lëtzebuerger kann een an esou Diskussiounen och nach vill Lëtzeboier fannen - gëtt dat vum Spellchecker net verbessert?
Like :)
@ Fons... Kënnt drop un aus waat fir enger Géigend een ass... Mee, ech ginn zou, do hunn ech nët opgepasst. Iwregens... ech wunnen an der Gemeng mat de meeschte Lëtzebueger laut Statec ( prozentual ). Ech hunn nach ni behaapt, dass ech Perfectionnist sinn; wéi kommt dir dodrun? Wann ech an e Buttek ginn, ass meng eischt Froo: "Schwätzt dir Lëtzebuergesch"? Meeschtens wieselen ech duerno an d'Sprooch vun deem... (Et huet jo kee Wärt no eppes ze froen waat déi Persoun net wees wat et ass) Ah jo, ech wor 13 Joer bestuet mat enger Franséisinn bestuet... déi wollt einfach kee Lëtzebuergesch schwätzen /léieren. Doduech huet mäin Bouf ganz schlecht Lëtzebuergesch geléiert an haut schwätzt hien et méi schlecht wéi meng kleng Noopësch (Serbin), dat firun 5 Joer nach guer kee Wuert konnt. Ech gi ganz daks op eng Tankstell Kaffi drënken... an obwuel do nëmmen Fransousen an Belsch schaffen, soen se mir all "moien" an / oder "schéinen Daag". Dozwëscht schwätze mir Franséisch... Dat ass Respekt virun dem Aneren mindëstëns an der Sprooch. MbG
Här DS... Ma, wann dir en DeiferDANGER Jong sidd, da verstidd dir jo vläit firwaat mir frou sinn dass Lëtzeboiesch geschwaat gëtt.... Et geet einfach méi liicht vun der Zong... Ech sinn en Uewerkuerer... mee schons säit baal 50 Joer do fort... an awer bleift et béim Déiferdanger. E schéine Feierdaag gëwënscht.
Super! Minettsdapp!
Här Koneczny, Eist Land heescht Lëtzebuerg, net Lëtzeboisch. Dat soll Dir als Perfektionist wëssen. Lëtzeboisch, Lëtzeboier, lëtzeboiesch dierfen just déi Leit soen mat deenen Dir Iech net wëllt identifizéieren (an déi et eventuell net besser wëssen). Wann der Lëtzebuergesch verlaangt, da schreift et och richteg. A wann Dir et no X Joren nach ëmmer net kënnt da sidd ganz brav, an iesst eng Schmier mat Kachkéis oder Quetschekraut. Dat berouegt a geet och zesumme mam Noper!
Här Sabharwal, Schued, dass et an de Kommentare keng Funktioun gëtt, fir "Domm (Daum) erop" ze soen.
@ Koneczny, Natierlech schwätzt jiddereen am léifsten déi Sprooch, mat der en opgewuess ass. Wann Der elo misst eng nei Sprooch léieren, giff Der dat aus dem Uarm rëselen oder Iech domat schwéier doen? Ech weess, dass ech mech giff schwéier doen, well ech d'Gedold net hätt a vill aner Saachen ze dinn an ze denken hunn, déi mäi Liewe sëcheren a mäin Ëmfeld. A wat fir mech onangenehm ass, wëll ech och kengem aneren zoumudden. Ech freeë mech awer, wann deen aneren sech beméit, sech a menger Sprooch ze debrouilléieren. An - ech muss éierlech soen, ech si mat dru Schold - esou wéi di meeschte Lëtzebuerger - dass eis agewandert Matbierger kee Lëtzebuergesch schwätzen, well ech automatesch an déi Sprooch switchen, déi deen anere schwätzt. Mol net ëmmer aus Héiflechkeet, mee well ech zevill ongedëlleg sinn an eis Sprooch bei verschiddenen Themen net präzis genuch ass. Ech hu mat Nee fir d'Auslännerwahlrecht gewielt, well ech fannen, dass eng vun de Basis-Ufuerderungen ass, dass ee muss Lëtzebuerger sinn. Mee wat ass esou schlëmm drun, eng Sprooch ze schwätzen, déi ee vu klengem u geléiert huet? Esou bleift een am Training. Dat ass net z'ënnerschätze, well eng Sprooch, déi een net schwätzt, vergësst een erëm. Da war di ganz Méi an der Kandheet an als Jugendleche fir näischt.
Gudde Mëtteg Här Koneczny, wann der Minetter Lëtzebuergesch mat vill „mär“, „där“ an „Uaasch“ akzeptéiert, géif ech mengen, als Déifferdanger Jong eis Sprooch ze beherrschen, jo. Schéine Weekend
Als Lëtzeboier wëll ech lëtzeboiesch schwätzen.... ech muss mech jo och am Ausland upassen. Ech hunn es einfach genuch, dass den Noper no 20 Joer héi am Land nach kee Wuert Lëtzeboiesch kann. Här DS... kënn dir eigentlëch Lëtzeboiesch?
“Zukunft op Lëtzebuergesch” Si mer den 1. Abrëll? Dat kann dach net sinn. Kréie mer elo e Lëtzebuerger Nationalsozialismus proposéiert? Weltoffenheit ass de Géigendeel. Ech hoffen, di Plakater sinn nach net gedréckt.